Medenî Usûl Hukuku

Medenî Usûl Hukuku kitabı onuncu basısından itibaren, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununa göre basılmaktadır. İhtiyaç sebebiyle 2011 yılı içinde kitap 10.,11. ve 12. Basılar olmak üzere üç bası yapmış, ardından da 2012 yılında 13. Bası gerçekleştirilmiştir.

Kitabın üç yazarından Prof. Dr. Hakan Pekcanıtezin, Hukuk Muhakemeleri Kanununun Bilim Komisyonu Başkanı olması, diğer iki yazarı Prof. Dr. Oğuz Atalay ile Prof. Dr. Muhammet Özekesin de Komisyonun üyesi olmaları, aynı zamanda gerek hâkimlere gerekse avukatlara HMKnın tanıtımı ve eğitimi faaliyetlerinde yer almaları, yeni kanun hakkındaki bilginin birinci elden, en kısa sürede, en doğru ve sağlıklı şekilde hukuk kamuoyuna ve öğrencilerimize ulaştırılması sorumluluğunu da yüklemiştir. Bu yönde bir beklenti ve taleple karşı karşıya kalmış bulunmamız, bunun yanında bazen önyargı, bazen hazırlıksızlık, bazen de bilgisizlik gibi sebeplerle Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile ilgili yanlış bilgilendirmeler ve yönlendirmeler yapıldığına son zamanlarda birçok kez şahit olmamız, ayrıca bu süre içinde ortaya çıkan görüşler ve kararlar kısa süre içinde dört baskı yapma zorunluluğu doğurmuştur.

Kitabın son dört basısının öncelikli amacı, yeni kanun hakkında doğru bilgiyi, sistematik bir şekilde vermektir. Ayrıntılı doktriner tartışmalara girmemekle birlikte, özellikle yanlış uygulama veya kanuna aykırı görüşlerin bulunması halinde bunlara değinilerek, eleştiri, öneri ve görüşler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Gerçekten de kanuna çok aykırı görüş ve kararlar, uygulamanın yanlış yöne dönmesine veya yanlış bilgi edinilmesine yol açmaktadır. Son iki basıda, ortaya çıkacak bu tehlikeye en azından bir nebze olsun engel olmaya, bu konuda kendi üzerimize düşeni yapmaya çalıştık. Özellikle geçen süre içinde uygulamada sorun olarak karşımıza çıkan hususlar ve tereddütler cevaplandırılmaya çalışılmıştır. Kitabın yazarları, aynı zamanda hâkimlere yönelik olarak meslek içi eğitim çerçevesinde Türkiye Adalet Akademisinin HMK Tanıtım toplantıları ile birçok Baronun HMK Toplantısına katılmıştır. Bu toplantılarda pek çok bilgi paylaşılmış, pek çok soru yöneltilmiştir. Bu sorulara da yer verilmesi amaçlanmıştır.

Bu basıda uygulamada iyi anlaşılmayan bazı konular biraz daha ayrıntılı açıklanmış, doktrinde tartışılan konulara, mümkün olduğunca kanunun ruhunu yansıtacak şekilde açıklama getirilmiştir. Bu arada önemli bazı (Ticaret Kanunu, Borçlar Kanunu, HMK Yönetmeliği, Tebligat Kanunu Yönetmeliği gibi) mevzuat değişiklikleri olduğundan, bunlar da kitaba işlenmiştir. Bunun yanında, geçen sürede özellikle Yargıtayın HMK ile verdiği önemli kararlar da kitaba işlenmeye çalışılmıştır. Bu konuda yardımcı olan ve bizimle paylaşımda bulunan Yargıtayın ilgili dairelerine teşekkür ediyoruz. Esasen kitabın önceki basılarında ayrıntılı Yargıtay kararı vermek yerine, daha çok kısa bilgi veya künye atfı tercih edilmişti. Son iki basıda da bu yöntem temelde korunmakla birlikte, özellikle önemli, tartışmalı veya öne çıkan konularda çok azı metin içinde birçoğu dipnotta olmak üzere kararlar daha ayrıntılı şekilde verilmiş ve değerlendirilmiştir. Ayrıca gerektiğinde ilgili görüşlere de atıflar yapılmıştır.

Bu basıda da önceki basıda olduğu gibi, yazarlar arasında ana bölüm ve paragraflar şu şekilde paylaşılarak çalışılmıştır. 1 ilâ 11 nci paragraflar arası Pekcanıtez; 14, 15, 16, 19, 21 üncü paragraflar Atalay; 12, 13, 17, 18, 18a, 20, 22, 23 üncü paragraflar Özekes tarafından gözden geçirilerek yazılmıştır.

Bu basıda, önceki basılardaki temel sistematik korunmuştur. Ancak, bunun mümkün olmadığı yerlerde sistematik değişiklikler yapılmış, bazı konular biraz daha ayrıntılı açıklanmıştır.

Bu basıdaki en önemli değişiklik, daha önce 7. Basıya kadar yer alan sonraki basılarda yer verilmeyen konu bibliyografyalarına yer verilmiş olmasıdır. Kitabın genel bibliyografyası güncellenmiş, konular bakımından da ilgili konularda mümkün olduğunca yayınlanmış tüm kaynaklara yer verilmiştir.

Bu basıda bibliyografyaya yer verilmesi, bazı başlıkların genişlemesi ve Yargıtay kararlarına daha fazla yer verilmesi sebebiyle, kitabın hacmi biraz daha artmıştır. Bu hacimle kitap, artık başvuru eseri ve uygulamadaki sorunları çözmeye yönelik bir çalışma halini almıştır. Kitabın bu hacmi özellikle öğrencilerin gözünü korkutmamalıdır. Öğrencilerin temel noktaları iyi öğrendikten sonra, ayrıntılar ve tartışmalar üzerinde durmaları halinde konuları kolayca anlamaları mümkün olacaktır. Ancak, bu kitabın ardından, öğrencinin daha rahat takip edeceği ders kitabı formatında bir kitabı da yayına verme hazırlığında olduğumuzu ve öğrencilerin o kitaptan yararlanmalarını tavsiye ettiğimizi belirtmek isteriz.

6100 sayılı Kanunda önemli ve uygulamayı çok ciddi etkileyecek değişiklik ve yenilikler mevcuttur. Örneğin, görev ve yetki konusunda birçok değişiklik ve yenilik mevcuttur. Hatta bu konuda sistem değişikliğine gidilmiştir. Kanunda daha önce yer almayan yargılamaya hâkim olan ilkelere yer verilmiş, hâkimin sorumluluğu yeniden düzenlenmiş, taraflar ve davaya katılanlar bakımından bugüne kadar tartışmalı olan hususların ve eksiklerin giderilmesi için düzenlemeler yapılmıştır. Yeni düzenlemede süreler çok basitleştirilerek temelde bir veya iki haftalık süreler esas alınmış, çok istisnai hallerde diğer sürelere yer verilmiştir. 6100 sayılı Kanunda temel dava çeşitleri belirtilmiş, genel dava şartları sayılmış, ilk itirazlar çok sınırlı olarak yeniden belirlenmiştir. Yeni düzenlemede, yargılama usûlü yazılı ve basit yargılama usûlü olarak ikiye indirilmiştir. Daha önce, dilekçelerin verilmesi, tahkikat, sözlü yargılama ve hüküm şeklindeki dört aşamalı ilk derece yargılamasına, dilekçelerin verilmesinden sonra ön inceleme şeklinde çok önemli bir aşama daha getirilmiştir. Denilebilir ki, ön inceleme kurumu, yargılama hukukumuzdaki en önemli yeniliklerden biridir. İspat ve deliller yeniden düzenlenmiş, özellikle kesin delille ispat bakımından senetle birlikte bir üst kavram olarak belge kavramı esas alınmış, delil başlangıcı şeklindeki düzenleme ile kesin delille ispat çok ciddi şekilde yumuşatılmıştır. Kanun yolları bakımından istinaf ve temyiz şek