Rus İşgali Devrinde Osmanlı Devleti ile Türkistan Hanlıkları Arasındaki Siyasi Münasebetler

Osmanlı Devleti Türkistan Hanlıkları arasındaki münasebetleri daha önce doktora mevzu olarak çalışmak istemiştim. Fakat, doktoramı yaptığım İngiltere'den Türkiye'ye sık sık gelip arşivlerimizde çalışmak imkanı bulamadığım için bu arzumu gerçekleştirememiştim. Bunun üzerine, doktora konusu olarak Türkmenleri işlemiş ve bu arada Rusların Türkistan'ı işgali ile ilgili İngiliz vesikalarını o ülkenin arşivlerinden toplamış idim. Türkiye'ye dönüşümde, kendi arşivlerimizde yarıda kalan çalışmalarımı tanımlayarak bu araştırmayı ortaya çıkarma imkanını buldum.

Bu çalışma, başlığından da anlaşılacağı gibi, Osmanlı Devleti ile Türkistan Hanlıkları arasındaki bir asırlık (XVIII. asrın son çeyreğinden XIX. asrın son çeyreğine kadar) münasebetleri içine almaktadır. Fakat, bu devreyi daha iyi anlayabilmek için, meseleye kısaca başlangıçtan itibaren bakmak lüzumu hasıl olmuştur.

Bu araştırma ile bir taraftan islam aleminin lideri Osmanlı devletinin Orta Asya'daki müslüman Türk hanlıklarına ve Azerbaycan'a karşı takip ettiği siyaseti ortaya koymağa, diğer taraftan da bu hanlıkların Osmanlı Devleti'ne karşı tutumlarını izah etmeye çalıştım. Ayrıca, taraflar arasındaki münasebetlere Rus yayılmasının ne dereceye kadar tesir ettiğini izah ettim..