İslam Felsefesi Tarihi

İsmail Hakkı İzmirli (1868-1946), Türkiye'de İslami bilimleri Batılı yöntemlerle inceleyen ilk bilginlerdendir. O, eski dönem kelam biliminin karşı koyduğu Yunan felsefesinin artık mevcut olmadığını, bu yüzden, pozitif bilimlerle yeni felsefenin verilerini kullanan, fakat yeni felsefenin bozuk görüşlerine karşı koyan bir yeni kelam biliminin kurulması gerektiğini düşünür. Bu kitap, onun ders notlarının muhtelif nüshalarından faydalanılarak tasnif edilip sadeleştirilmiştir. İslam Felsefesi Tarihi, İslami düşünceler tarihidir. Bunda, asrı saadetten itibaren, İslam düşüncesinde ele alınmış konular modern felsefe ve bilimlerin usülleriyle tartışılmaktadır. Müslümanların din, ahlak, medeniyet ve siyasete dair görüşleri, bilimleri ve bilgileri, örf ve gelenekleri hakkında tutarlı bir kanaat elde edilmeğe, eski felsefenin (Felsefe-i kadime) Müslümanlara nasıl geçtiği, nasıl anlaşıldığı, ne gibi evreler geçirdiği, hangi felsefi kuramların kabul edildiği veya düzeltildiği, hangisinin alınmayıp çürütüldüğü gösterilmeğe çalışılmaktadır. Tevhid ve kelam'ın, ahlak ve tasavvuf'un felsefe ile ilişkileri, felsefenin bu alanlardaki etkisi, bu bilimlerin ortaya çıkışları ve gelişimleri üzerine kafa yorulmaktadır. İslam düşünürlerinin fikri gelişimleri, felsefelerinin özellikleri, bilimsel uğraşları, gerçek ve iyilik araştırmasında cehdleri, sapık görüşler ve gizli amaçlar güdenlerin izledikleri yollar tartışılmaktadır. İslam felsefesi ve yeni felsefenin yolları karşılaştırılarak yeni felsefe'nin, kelam'ın, tasavvuf'un alacağı yön ortaya konmaya çalışılmaktadır.