İnsan Ne İle Yaşar?

Allah, vazifesi olmasına rağmen yeni doğum yapmış bir annenin ruhunu, merhametine yenik düştüğü için, alamadan dönen meleğini üç şeyi öğrenmesi için insan suretine büründürerek dünyaya gönderir: "İnsanın içinde ne barındırdığını öğren", "İnsana neyin verilmediğini öğren" ve "İnsanın ne ile yaşadığını öğren" Bu üç bilgiyi edindiğinde, yani insanı tanıdığında melek Rabb'inin sonsuz merhametini de kavradığı için tekrar semaya yükselir.
İnsan Ne ile Yaşar, Toltsoy'un ahlaki ve dini değerleri ön plana çıkardığı heyecanlı, coşkulu ve hikmetli hikayelerden oluşuyor.