Ölü Canlar

Nikolay Vasilyeviç Gogol'ün (1809-1852) eseri Ölü Canlar, 19. yüzyılın büyük romanlarından biridir. Rus edebiyatında romantizmin bilinen kurallarını bırakıp, konularını günlük yaşamın içinden almaya başlayan ilk yazar Gogol'dür. Gogol, eserinde bir Rus taşra kasabasındaki yaşantıyı ince bir ironiyle yansıtırken yöneticilere getirdiği eleştirilerini de romanın içine ustaca yaymayı bilir. Ölü Canlar, bu yüzden yayınlandığı yıllarda bütün eleştirmenleri karşısına alan ve Gogol'ün "iğrenç bir gerçeklikle" suçlanmasına neden olan önemli bir eserdir.

Gogol bu romanı Puşkin'in ona ön bilgiler vermesi üzerine yazmıştır. Bir destan-roman amacıyla yazmaya başladığı eserini Dante'nin ilahi Komedya'sına benzeten Gogol, sağlığında yayımlayabildiği ilk bölümüyle dünya edebiyatına eserini benzettiği "İlahi Komedya" gibi bir başyapıt bırakmıştır.

Ölü Canlar. kahramanı Çiçikov'un dolandırıcı kişiliği ve onun ilişki kurduğu toprak sahibi ve bürokrat çevresiyle olan ilişkilerini anlatır. Eseri hakkında Gogol, "Kalemimden öyle canavarlar fırlıyor ki, ben de şaşıyorum. Bunu kim görse korkulan titrer demiştir.